Liên quan đến một vài vấn đề nóng của ngành giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học, PV Người đưa tin đã có cuộc trao đổi nhanh với GS Trần Hồng Quân, nguyên bộ trưởng Bộ GD&ĐT, chủ tịch hiệp hội các trường ĐH, CĐ ngoài công lập.
Thưa ông, sau khi Hiệp hội có kiến nghị về các biện pháp giải pháp
cứu trường ngoài công lập, đã có những phản hồi gì từ cơ quan quản lý?
Vừa rồi có quyết định của Thủ tướng về vấn đề thuế có tiến bộ nhưng
vẫn nhiều ràng buộc chưa hợp lý như diện tích quy định sàn nhưng phải là
sở hữu của trường, tỷ lệ giảng viên/sinh viên phải là giáo viên cơ hữu.
Tôi nghĩ, chất lượng người giảng phải là những giảng viên có trình độ
cao, GS. TS dù ở đâu đến. Ép giảng viên cơ hữu làm cho các trường buộc
phải vội vàng tuyển giảng viên mới ra trường để đáp ứng yêu cầu về đội
ngũ giảng viên.
Giáo sư Trần Hồng Quân, nguyên bộ trưởng Bộ GD&ĐT, chủ tịch Hiệp hội các trường ĐH, CĐ ngoài công lập
Trong khi đó, nếu được tính cả giảng viên thỉnh giảng thì vẫn có quyền
lựa chọn tốt hơn. Nếu các trường thuê ổn định cơ sở vật chất, lâu dài
thì nên được chấp nhận một điều vô lý khác là quy định tuyển sinh mỗi
năm được 200 sinh viên trở lên, ổn định trong 3 năm mới cho phép tiếp
tục đào tạo. Điều này vô lý. Một ví dụ như ĐH Tân Tạo có kế hoạch đầu tư
xây dựng cơ sở vật chất trên diện tích hơn 100 ha nhưng hiện mới tuyển
được vài chục sinh viên/năm vì trường nằm ở vị trí không thuận lợi, chưa
thu hút sinh viên chứ không do chất lượng đội ngũ, cơ sở vật chất.
Nếu đặt tiêu chí trường nào cũng phải tuyển 200 sinh viên trở lên như
quy định thì chắc chắn trường này sẽ bị xóa sổ. Quy định hiện nay vẫn là
cào bằng, phi thực tế, không đa dạng.
Ông nghĩ sao khi có ý kiến cho rằng các trường ngoài công lập
dường như chỉ tập trung vào việc làm sao tuyển đủ chỉ tiêu chứ chưa tạo
lòng tin bằng chất lượng đào tạo?
Về vấn đề tuyển sinh, mọi người hay nghĩ rằng các trường ngoài công
lập chỉ lo cốt sao tuyển sinh cho được. Đấy chỉ là một phần, là cấp
bách, nhưng mục đích chính là tìm được phương án tuyển sinh thực sự khoa
học, hợp lý, linh hoạt, trên cơ sở đa tiêu chí.
Chúng ta có rất nhiều loại trường, mỗi trường có một sứ mạng xã hội,
trường nghiên cứu, trường thực hành... Mỗi trường có mục tiêu, nhiệm vụ
riêng, không thể cào bằng theo cách tuyển sinh “3 chung”. Vì vậy cần xây
dựng giải pháp tuyển sinh đa tiêu chí nhưng không phải là tiêu chí
giống hệt nhau mà có trọng số riêng phù hợp với từng môn học, từng ngành
trường.
Sự đa dạng đó chỉ có từng trường mới làm được chứ Bộ không thể bao
quát hết. Đề xuất của hiệp hội không phải vớt vát để các trường tuyển
đủ, dù rằng đây là vấn đề sinh tử của các trường. Hiệp hội đã có đề nghị
từ năm 2010 nhưng Bộ GD&ĐT im lặng không nói gì.
Vậy Hiệp hội bình luận gì về sự im lặng của Bộ GD&ĐT về những vấn đề tồn tại này, thưa ông?
Thực ra như vậy là sự không cố gắng tạo đột phá trong đào tạo đại học.
Đề nghị của Hiệp hội không chỉ cho riêng các trường ngoài công lập mà
cho toàn bộ nền đại học.
Sự phát triển của trường NCL phù hợp với mục tiêu phát triển mạnh mẽ
nền giáo dục ĐH, con đường tất yếu là phát triển giáo dục ngoài công
lập. Ví dụ, ở Hàn Quốc, sinh viên học trường đại học ngoài công lập
chiếm 67%, Malaysia hơn 50% …
Giáo dục ngoài công lập như phương án đẩy bật giáo dục ĐH mà không
ngân sách nhà nước nào có thể gánh được hết cho giáo dục đại học. Nhà
nước không bao giờ đáp ứng được yêu cầu của thực tế mà cần sự đóng góp
của tất cả lực lượng xã hội nên các trường NCL là sự phát triển có tầm
chiến lược.
Các trường tốt và nổi tiếng của Mỹ phần lớn là trường ngoài công lập.
Chúng ta cần vượt qua suy nghĩ thiển cận này để nhanh chóng phát triển
giáo dục đại học. Muốn tạo được sức mạnh thì không còn cách nào khác là
phát triển cả trường công lập và trường ngoài công lập. Nhà nước chỉ nên
tập trung quản lý vào một số trường công lập đặc thù…
Trở lại vấn đề tuyển sinh, năm nay giáo sư có hy vọng điều gì làm đột phá giúp các trường ngoài công lập tuyển sinh đủ?
Điều 34 Luật Giáo dục ĐH đã quy định các cơ sở đào tạo ĐH được
tự chủ các phương thức tuyển sinh: thi tuyển, xét tuyển và kết hợp thi
tuyển – xét tuyển.... Nếu một số trường ngoài công lập được tự chủ sẽ có
đột phá với nhiều sáng kiến.
Luật Giáo dục ĐH thì đã có nhưng Bộ GD&ĐT chưa có hướng dẫn cụ thể
thì Luật chưa có hiệu quả dù Luật có hiệu lực từ tháng 1/2013, giờ đã
là tháng 5.
Vừa qua, một số trường đại học ngoài công lập đã gửi lên Bộ GD&ĐT về phương án tuyển sinh riêng của mình?
Bộ GD&ĐT hiện chưa có trả lời gì với Hiệp hội. Thực ra Hiệp hội
chưa bao giờ đề nghị Bộ xét duyệt từng đề án mà là đề nghị cho thực hiện
điều 34 Luật Giáo dục Đại học. Luật đã ban hành và có hiệu lực thì cần
được triển khai thực hiện.
Có ý kiến cho rằng, luật trên thì mở nhưng dưới có câu khóa “do Bộ
hướng dẫn cụ thể”. Vậy Bộ GD&ĐT chưa hướng dẫn thì Luật Giáo dục Đại
học chưa phát huy hiệu quả dù chính thức có hiệu lực từ tháng 1-2013.
Thực tế, Hiệp hội chưa bao giờ kiến nghị Bộ xét duyệt từng đề án mà
tổng quát lại xét duyệt chung điều 34 Luật GD Đại học về tự chủ tuyển
sinh và Bộ hướng dẫn thực hiện điều đó. Hiện nay, Cục Khảo thí và Kiểm
định chất lượng giáo dục, Bộ GD&ĐT mới trao đổi với 5 trường về
phương án riêng.
Trong trường hợp xấu đề án tuyển sinh riêng của các trường đề nghị
không được duyệt thì Hiệp hội làm cách gì để cứu các trường ngoài công
lập?
Hiệp hội không làm được điều gì vì chỉ là một tổ chức xã hội nghề
nghiệp, ngoài đề nghị lên Bộ, nếu không được thì Hiệp hội tiếp tục đề
nghị tiếp lên Chính phủ.
Xin ông nêu một đánh giá thế nào về văn bản quy phạm pháp luật trong thời gian vừa qua của Bộ Giáo dục và Đào tạo?
Có một số văn bản thiếu hợp lý, và sai luật, chẳng hạn như văn bản
2071 chưa là trường tư thục phải bầu HĐQT lâm thời để chờ chuyển đổi là
sai luật. Từ năm 2005, khi có Luật Giáo dục đã quy định, các trường do
các tổ chức XH, tổ chức kinh tế, cá nhân, nhóm cá nhân đứng ra thành
lập, tài trợ cho hoạt động thì gọi là trường tư thục; còn các trường do
cộng đồng dân cư thành lập và tài trợ thì mới là trường dân lập. Hiện
nay tất cả các trường ĐH, CĐ của chúng ta không có trường nào là trường
dân
lập.
Như vậy, mặc nhiên từ 2005, tất cả các trường này đều là tư thục,
không phải chuyển đổi gì vì đúng luật. Việc chuyển đổi chẳng qua là:
không phải chuyển từ dân lập sang tư thục mà là trước đây hoạt động theo
cơ chế dân lập, nay chuyển sang cơ chế tư thục cho đúng luật. Việc
chuyển đổi này cũng nảy sinh một số vấn đề, đó là chỉ chuyển đổi cơ chế
chứ không chuyển đổi tên trường, bởi điều này đã được đăng ký, do đó,
nếu Bộ cho rằng các trường này phải bầu HĐQT lâm thời theo quy chế dân
lập là
sai luật.
Không có nhận xét nào: